ریشه های جوجیتسو

جوجیتسو معمولا به عنوان هنری دفاعی شناخته می شود.هنری رزمی از ژاپن که به عنوان بخشی از مهارت رزمی به توسط سامورایی ها در دوران فئودال تاریخ ژاپن به کار می رفته است.جوجیتسو معمولا به عنوان سبک مبارزه بدون سلاح شناخته می شده است و به صورت دقیق تر می توان بیان داشت که سبکی از مبارزه با دستان خالی است که می تواند از سلاح هایی ( معمولا سلاح های کوچک) در برابر حریفان مسلح و غیر مسلح نیز استفاده کند.

جوجیتسو به عنوان هنری نسبتاً نرم دسته بندی می شود و این به این دلیل است که یکی از مهمترین اصول جوجیتسو بهره گیری از حداقل تلاش برای دستیابی به حداکثر نتیجه است.استفاده از این اصل به فردی با جثه کوچکتر امکان شکست حریفی بسیار بزرگتر را می دهد.جوجیتسو از اصول اهرم و تعادل و مومنتوم برای بهره بردن از قدرت خود حریف برای شکست او استفاده می کند.

­

جوجیتسو سبکی از مبارزه بی سلاح سنتی ژاپن است.نگارش صحیح آن در زبان ژاپنی jujutsu است.البته jujitsu   و jiu-jitsu   (در زبان انگلیسی بریتانیانی) املاهای مرسومی می باشند.

Ju معنی “انعطاف پذیری ” ، “سازگاری” ،”تسلیم شدن” می دهد و jitsu معنی شکل مبارزه یا تمرین است.در نتیجه جوجیتسو  معنی “ورزش رزمی تسلیم شدن (martial practice of giving way) و یا به صورت گسترده تر ، ” بکار بستن فداکاری بدون تسلیم شدن” است.

برخلاف تصور عموم، جوجیتسو معنی “هنر ملایم”(gentle art) نمی دهد و بسیاری از تکنیک های جوجیتسو از ملایمت بدور اند.البته در واقع تنها نیروی کمی برای اعمال تکنیک های جوجیتسو نیاز است.قدرت عامل مهمی در اکثر تکنیک هاست، اما قدرت می بایست براساس اصل seiryoku-zenyo که حداکثر استفاده کارآمد از انرژی است ، اعمال شود.

 

ایزو ماتائمون (iso mataemon)،استاد جوجیتسو،درباره جوجیتسو اینگونه نظر می دهد:
“بهره گیری از قدرت در جوجیتسو بسیار لازم است، اما این قدرت زیاد زمانی زمانی که از اصل ju استفاده می شود به کار نمی رود.وجه دیگری از استفاده از قدرت باید در ذهن به وجود آید.از اولین مراحل پیشرفت جوجیتسوکا، او می بایست همیشه مراقب باشد از تکیه بر قدرت فیزیکی خود اجتناب کند، چرا که مانعی در راه پیشرفت او به سوی کسب مهارت های تکنیکی است.پس از آنکه کارآموز توانایی قابل توجهی در تکنیک کسب نمود، آنگاه استفاده از قدرت مجاز است و در واقع برای موثر بودن در رویارویی با حریف بسیار ضروری است.در این حالت  جوجیتسو ” انعطاف پذیر” است.”(draeger 1973,p.122)

جوجیتسو برخلاف تصور عموم می تواند هم هجومی و هم دفاعی باشد.اگرچه فلسفه انواع هنرهای رزمی معمولا بر آرامش و خودداری تکیه دارد، حمله و خنثی سازی حرکت : نیز در زمان های مناسب است و جوجیتسو برای چنین شرایطی مناسب است.

تاریخچه جوجیتسو
تاریخ ژاپن را می توان به هشت دوره تقسیم نمود:
-                     دوره باستان، پیش از ۶۵۰ میلادی
-                     دوره نارا(nara) از ۶۵۰ تا ۷۹۳ میلادی
-                     دوره هیان(heian) از ۷۹۴ تا ۱۱۹۱ میلادی
-                     دوره کاماکورا(kamakura) از ۱۱۹۱ تا ۱۳۳۶ میلادی
-                     دوره مورو ماچی (murimachi) یا آشیکاگا(ashikaga) از ۱۳۳۷ تا ۱۵۶۳ میلادی
-                     دوره آزوچی (azuchi) یا مومویاما (momoyama) از ۱۵۶۳ تا ۱۶۰۲ میلادی
-                     دوره ادو(edo) یا دوره توکوگاوا(tokugawa)  از ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۷ میلادی
-                     دوره مدرن یا میجی (meiji) از ۱۸۶۸ تاحال حاضر

اولین نشانه از تاکتیک های شبه جوجیتسویی(مشابه جوجیتسو) در ژاپن به دوره باستان باز می گردد.در kojiki ، نوشته تاریخی نشانه ای از کشتی و مبارزه ای مرگبار مشاهده شده است.این مبارزه که در سال ۲۳ پیش از میلاد مسیح به وقوع پیوست، معمولا به عنوان ریشه سومای(sumai)  که سبک مبارزه ای کشتی sumo است محسوب شده و به سبک های مختلفی از مبارزه بدون سلاح منجمله جوجیتسو بسط یافته است.

 

در طول دوره نارا، سومای و سومو توسط خاندان سلطنتی حمایت می شدند.این دو سبک در دوره هیان توسعه بیشتری یافتند و استفاده از سلاح های اصلی “بو” ، “نیزه” و شمشیر به همراه آنها رواج یافت.آتمی (atemi) ، هنر ضربه زدن به نقاط اساسی بدن با بخش های انتهایی این سلاح ها در مبارزات نزدیک به کار می رفت.این تکنیک ها بخشی از چیزی که بعدها جوجیتسو نامیده شد را تشکیل دادند.دایتو ریو جوجیتسوDaito Ryu jujitsu (یا آیکیجوجیتسو Aikijujitsu)  سنت رزمی (یا ریو) که در طول این دوره پدیدار شدند پایه ای برای آیکیدو مدرن شد.

در طول دوره کاماکورا، عصر ژاپن فئودال، دسته های نظامی (bushi) توسعه تکنیک های گلاویز شدن را که بخش مهمی از جوجیتسو است را سرعت بخشیدند.این تکنیکه زمانی که سلاح اصلی ، علی الخصوص چاقو یا شمشیر کوتاه در مبارزات نزدیک از دست می رفت به کار گرفته می شدند.یورومی کومی- اوچی (Yoromi kumi-uchi) شکلی از گلاویز شدن بود که علیه حریف تمام زره پوش به کار می رفت.اگر چه این تکنیک ها برای مبارزان زره پوش ایجاد و بسط یافته بودند،اصول آن به آسانی قابلیت تعدیل به مبارزات بدون سلاح و زره را داشتند.

تن شین شودان کاتوری شینتو ریو(Tenshin Shodan Katori Shinto Ryu) در سده ۱۴۰۰ میلادی ، در طول دوره موروماچی پایه گذاری شد و این سنت را تبدیل به قدیمی ترین و بانفوذترین سیستم رزمی در ژاپن نمود.این سبک شامل شامل از گلاویز شدن به نام یاوارا-گی (yawara-ge) به معنی “صلح ساز” بود که مستقل از سلاح ها می شد از آن استفاده نمود، البته معمولا با سلاح هایی چون کوداچی (kodachi) –  نوعی شمشیر کوتاه – به کار می رفت و تمایل چندانی به استفاده از سلاح های اصلی با آن نبود.میاموتو موساشی (Miamoto Musashi) شمشیر زن بزرگ ژاپنی یاوارا- گی (yawara –ge) را فراگرفت و توانایی های فراوان خود را در کاکوشی- جیتسو (Kakushi-Jitsu) ، هنر استفاده از سلاح های کوچک و پنهان شدنی ارائه داد.سیستم رزمی دیگر، موسو- جیکدان ریو (Muso-Jikidan Ryu) ، شامل ۱۰۰ تکنیک مبارزه در حالت زره پوشیده بود که جمعا yawara-ge  - فروتنی، خونسردی و نرمی – نامیده می شدند.مجددا این تکنیک ها می توانستند با یا بدون سلاح به کار روند.تمامی این هنرها در شکل گیری هنری که ما امروزه آن را جوجیتسو می نامیم موثر بوده اند.

 
توسعه جوجیتسو در مبارزات بدون سلاح

از ۱۴۶۷ تا ۱۵۷۴ ، مخصوصا در طول دوره موروماچی ، جنگ های داخلی موجب توسعه تمامی هنرهای رزمی شدند.تکنیک هایی  که بعدها جوجیتسو را شکل دادند همچنان در درجه دوم همیت نسبت به سلاح قرار داشتند.البته این تکنیک ها ، مبارزات نزدیک با سلاح را تقویت می نمودند.به عنوان مثال ،تاکنوچی ریو(Takenouchi Ryu/Takeuchi Ryu) که در سال ۱۵۳۲ میلادی پایه گذاری شد، شمال تکنیک های مبارزه علیه حریفی مبلس به زره سبک ، دستکش و ساقپیچ نظامی بود.این تکنیک های شبه جوجیتسویی کوگو سوکو (kogu soku) یا  کوشی نو ماواری koshi no mawari نامیده می شدند.

 دوره آزوچی یا مومویاما نسبتا صلح آمیز بود.در نتیجه توسعه تکنیک های بدون سلاح ادامه یافت.اصطلاح کومی اوچی kumi-uchi ناگهان اصطلاحی برای تمام هنرهای مبارزه با دستان خالی در این دوره شد.

دوره ادو یا توکوگاوا دوره بسیار مهمی برای جوجیتسو بود چرا که در این دوره حمل سلاح برای غیر اشراف و افراد عادی ممنوع شد.بنابراین آنها روی به سوی سبک های مبارزه بدون سلاح آوردند.در طول این دوره اصطلاح جوجیتسو با این سبک ها عجین گشت و جای اصطلاح کلی “کومی اوچی ” را گرفت.اما غیر اشراف و افراد عامی مشکل کمبود تجربه رزمی – تجربه و مهارت در سلاح که فرد غیر مسلح تجربه می کند – داشتند و همچنین  مشکلاتی در آموزش لازم برای ایجاد سیستم های موثر رزمی داشتند.داین سبک های متداول “جوجیتسو” همانطور که بودند به سرعت مورد استفاده افراد جانی و افرادی که کارشان بیرون انداختن مزاحمان از قمارخانه ها و میخانه ها بود قرار می گرفت.سربازان به استفاده از سبک های مبارزه خود ادامه دادند ، اما این سبک ها درون ریو(Ryu) سری می ماند و بیشتر محدود به خانواده و یا اعضای طایفه بود.برخی از مدارس جوجیتسو در طول این زمان زیباتر شدند و شروع به توسعه کاربرد و استفاده از هنر به شکل نظامی فلسفی و روحانی به همراه آمادگی برای مبارزه نمودند.

جوجیتسو معمولا در طول دوره ادو ، یاوارا (yawara) نامیده می شد.در اواخر سده ۱۶۰۰، سکی گوچی ریو(Sekihuchi Ryu) ،شامل سبکی از یاوارا بر اساس سومو(Sumo)  و مناسب برای کاربرد سلاح بود.اوگوری ریو(Oguri Ryu) در سال ۱۶۱۶ پایه گذاری شد و شامل تکنیک هایی با نام واجیتسو(wajitsu) – هنر نرمی و لطافت – بود. این تکنیک ها شکل تغییر یافته کومی- اوچی (kumi-uchi)  برای کاربرد علیه حریفانی با لباس های خیابانی دوره ادو بودند.ناگو ریو(Nago Ryu) شامل تای جیتسو (Taijitsu) ، اصطلاحی کلی برای تکنیک های بدون سلاح در این دوره بود.این سبک با تکنیک های kakushi-jitsu آن نیز شناخته می شود.

توسعه جوجیتسو به شکل نظامی فلسفی

کیتوریو جوجیتسو در دوره ادو پایه گذاری شد.این ریو، شامل تکنیک های رزمی موثری در حالت مسلح و غیر مسلح بود که بخش اعظمی از شالوده کودوکان- جودو به همراه جودو ورزشی را تشکیل می دهد.سرانجام تکنیک ها به سمت هنری شدن تمایل پیدا کردند.تراوا کان ئمون(Terada Kan’emon) ، پنجمین مدیر کیتوریو(Kito Ryu) ، جیکیشین ریو جوجیتسو (Jikishin Ryu jujitsu) را پس از بازنشستگی از مدیریت کیتوریو بنا نهاد.او به عنوان اولین فردی که از لغت جودو(judo) استفاده نمود و همچنین اجرای تکنیک های بدون سلاح به عنوان نظامی با مفاهیم فلسفی خود تثبیت نمود شناخته می شود.

در اوایل سده ۱۸۰۰ میلادی ، ایزو ماتائمون(Iso Mataemon) ، تنجین شینیو ریو (Tenjin Shin’yo Ryu) را پایه گذاری نمود.این سبک کاملا به جوجیتسو اختصاص داشت و بر روی ضربات(atemi) و کاتا (kata) برای استادی در بعد زیباشناختی و هنری و همچنین کاربرد رزمی جوجیتسو تاکید ویژه ای داشت.از این زمان به بعد ، بسیاری از هنرهای رزمی شروع به درآمیختن مفهوم ذن بودیسم در آموزه های خود نمودند و در نتیجه موجب جهت گیری هنرهای رزمی به سوی مفهوم ذن برای تلطیف و تقویت روحیه شدند.در تقابل با سمت و سوی کاملا رزمی سنت “jitsu” ، سبک “do” بر چگونگی اجرای هنر به همراه ( و برخی اوقات به جای) کاربردهای رزمی تمرکز نمود.عصر طلایی جوجیتسو از ۱۶۰۰ میلادی تا میانه های سده ۱۸۰۰ میلادی بود.پس از این دوره سبک های رزمی موثر جوجیتسو به سرعت تجزیه شدند.در طول این حدود ۷۲۵ سبک مختلف رزمی وجود داشتند که شامل تکنیک هایی بودند که می توان آنها را جوجیتسو نامید.

با باز شدن درهای ژاپن به روی جهان غرب در سده ۱۸۰۰ و تغییر ساختار نظام سیاسی ژاپن، برای اولین بار غربی ها به وجه های مختلف فرهنگ ژاپن دست یافتند.رزمی کاران بسیاری از ژاپن به نقاط مختلف جهان سفر نمودند و مهارت های خود را نمایش دادند.جوجیتسوکاهایی نیز به اروپا و آمریکا و جنوب آمریکا سفر کرده و نمایش هایی برگزار نمودند و کشتی گیران و بوکسورهای معروفی را در مسابقات عمومی به چالش طلبیدند.

منبع:www.jiu-jitsu.ir