خلیج فارس رزمی

فلسفه هاکاما چیست؟

ای کی دو گی (Aikido gi) یک نام رسمی برای لباس متحد الشکلی است که در تمرینات آی کی دو توسط هنرجویان پوشیده می شود. اغلب هنرجویان به اختصار با آن "گی" و یا "دوگی" (dogi or gi) می گویند . به جز موارد کم شمار آنهم براساس مصوبات محلی ‘ اکثر آی کی دو کاران در هنگام تمرین :آی کی دو گی" که از کتان سفید است می پوشند. عملاً ار آنجاییکه حالت آموزش آی کی دو بین کاراته و جودو است ‘ هنرجویان به دلخواه خود می توانند لباس جودو و یا کاراته بپوشند. این دو نوع از سایر لباسها با دوام تر خواهند بود که البته لباس جودو مشخصاً مناسب تر برای تمرینات پرتابی و یقه می باشد. مریهه ویشیبا در اغلب تمرینات لباس جودو سنتی بهمراه هاکاما تیره رنگ می پوشیده است که البته در بعضی اوقات کیمونو سنتی بهمراه هاکاما بوده است.

علاوه بر لباس جودو و کاراته که اغلب در تمرینات آی کی دو استفاده می شود ‘ تعداد اندکی شرکت نوعی لباس به نام کی ک گی(keikogi) مختص تمرینات آی کی دو تولید می نمایند. آنها بطور حرفه ای"کی ک گی"را با توجه به جنبه های واحد تمرینات آی کی دو تولید کرده اند تا بتواند پاسخگوی تمرینات باشد . برخلاف بیشتر هنرهای رزمی‘ آی کی دو بر تکنیکهای دفاعی از حالت نشسته تاکید دارد و بنابراین لباس آی کی دو باید در قست زانو شلوار دارای لایی اضافه جهت تقویت و دوام بیشتر لباس باشد . همچنین قسمت بالاپوش باید اندکی بلندتر از ناحیه کمر باشد تا به هنرجو آی کی دو این امکان را بدهد تا ره راحتی آنرا داخل هاکاما بگذارد و یا مرتب نماید. از سوی دیگر بالاپوش(uwagi) باید دارای آستینهای اندکی کوتاهتر باشد تا انجام تکنیکهای دفاعی از حالت گرفتن مچ دست به آسانی امکان پذیر باشد.

هاکاما (Hakama):

هاکاما نوعی لباس سنتی ژاپنی است . هاکاما قسمت از کمر تا تقریباً قوزک پا را می پوشاند و مانند دامن چین دار است. در گذشته هاکاما صرفاً توسط مردان پوشیده می شده و لیکن اکنون خانم ها نیز (البته با اندکی تغییر شکل) می پوشند.

هاکاما دارای 7 چین یا پیله (5 پیله جلو و 2 پیله در پشت) می باشد . این 7 پیله دارای هفت معنی سمبولیک به شرح ذیل می باشد:

Yuki : رشادت ‘ دلیری ‘ شجاعت Jin : مروت ‘ نیکو کاری ‘ خیرخواهی

Gi : عدالت ‘ درستکاری ‘ امانت داری Rei : ادب و احترام ‘ تواضع ‘ فرمانبرداری

Makoto : بی ریایی ‘ صداقت ‘ اصالت وجود Chugi : وظیفه شناسی ‘ وفاداری ‘ وقف

Meiyo : شرافت ‘ وقار ‘ حیثیت

این هفت معنی تعبیر سامورایی ها بوده است . خیلی از هنرهای رزمی این سنت را ادامه داده اند و بعضاً دارای تعابیر متفاوتی هستند.

هاکاما دارای دو مدل یکی بصورت شلواری (umanori) مخصوص سوارکاری‘ و دیگری بصورت یک تکه و دامنی شکل

(gyoto Hakama) می باشد. هاکاما نوع شلواری از قسمت پایین بصورت شلواری تقسیم شده است که به نوع هاکاما "دامن شلواری " نیز می گویند . به هر حال دو نوع هاکاما چه از نوع شلواری و چه از نوع دامنی ‘ دارای ظاهری هم شکل می باشند. نوع سومی از هاکاما نیز وجود دارد که از نوع شلواری است و به آن "هاکاما کوهستان: و یا "هاکاما دشت زار" می گویند . این نوع هاکاما توسط کارگردانی که در جنگل و یا دست و کشت زار کار می کرده اند پوشیده می شده و از نظر شکل ظاهری کمر آن تنگ تر و پاچه های آن باریکتر از umanori بوده است . هاکاما دارای چهار بند پهن است و دو بند بلند و دو بند کوتاه به قسمت هاکاما متصل هستند . در قسمت کمر هاکاما که در سمت پشت قرار می گیرد یک صفحه ذوزنقه ای شکل قرار دارد که داخل کمربند(obi) تو گذاشته می شود تا هاکاما همیشه در محل درست قرارداشته باشد.

هاکاما مخصوص مردان:

اغلب نوع رسمی هاکاما از پارچه جنس ابریشم سفت بصورت راه راه سفید و سیاه یا سیاه و خاکستری است . این نوع هاکاما بهمراه کیمونو به نام "مونزوکی" (نوعی کیمونو که بر روی آن یا چند نشان خانوادگی است)‘لباس مخصوص زیر کیمونو به رنگ سفید ‘ جوراب سفید و سندل لاانگشتی از حصیر بافته پوشیده می شود . در هنگام سرما بروی کیمونو مونزوکی ژاکت بلندی به نام "مونزوکی ها اوری" می پوشند که توسط گره سفید رنگی بنام " هااوری هیمو" بسته می شود.

هاکاما با همه نوع کیمونو بجز "یوکاتا" پوشیده می شود. "یوکاتا" نوعی کیمونو نخی ظریف و تابستانی است که بیشتر اوقات جهت راحتی و خوابیدن استفاده می گردد . همانطوریکه بیان گردید هاکاما با راه راه مشکی خاکستری و یا مشکی سفید بصرت رسمی پوشیده می شود ولی رنگهای دیگری هم مانند رنگهای یکدست (مثلا کامل سفید و یا قهوه ای یکدست)و یا رنگهای تدریجی وجود دارد که در مراسم عزا و یا در برخی از هنرهای رزمی مانند : آی کی دو ‘ کی دو و کیودو پوشیده می شود . حتی کشتی گیران سومو نیز علی رغم آنکه در هنگام تمرین هاکاما نمی پوشند ولی هنگامیکه در مجامع رسمی حضور می یابند حتماً هاکاما می پوشند تا با ظاهری رسمی و مناسب حضور یابند.

گفته می شود نوع حرکت پارچه هاکاما در هنگام مبارزه می تواند حرکات مبارز را از دید حریف مخی نماید و این در جنگها و مبارزات یک مزیت بشمار می آمده است.

کامیشیمو کاتاگینو ناباکاما (kamaishimo kataginu naga-bakama):

هاکاما در زمان بسیار قدیم قسمتی از یک نوع پوشش رسمی بنام کامیشیمو بوده است . کامیشیمو لباس مخصوص درباریان و سامورایی ها بوده که شامل ‘ کیمونو رسمی و یک ژاکت شانه پهن بدون آستین بنام "کاتاگینو" بوده است.

هنگام حضور سامورایی ها در دربار آنها موظف به پوشیدن نوعی هاکاما بلند بنام "ناگا باکاما" بوده اند و بلندی این نوع هاکاما بحدی بود که حدود 30 الی 60 سانتیمتر بر روی زمین کشیده می شده و به علت بلندی بیش از اندازه مانع از حرکت سریع سامورایی ها می شده و بدین طریق درباریان از حمله غافلگیرانه و سوء قصد توسط ساورایی که در دربار حضور داشته اند در امان می مانده اند.

کاروسان باکاما (karusan – bakama):

در دوره سنگوکو(sengoku) از تاریخ ژاپن ‘ نوعی هاکاما بنام "کاروسان باکاما" در تقلید از پرتغالیها بصورت خمره ای پوشیده می شده که تا دوره تاریخی اندو(endo) وجود داشته است . این نوع هاکاما علاوه بر اینکه نسبتاً باریک بوده است مانند شلوار سرتاسر دوخته شد بوده و مانند هاکامای معمولی باز نمی شده است.

ساشینوکی هاکاما(sashinuki hakama)

ساشینوکی نوعی هاکاما است که آنرا به تنهایی و بدون شلوار می پوشیده اند و تا قوزک پا را می گرفته است."ساشینوکی" اندکی بلندتر از هاکامای معمولی بوده و لبه پاچه های آن دارای بند از بالا سرتاسر تا پائین بوده که بند را در قسمت پایین تا جائیکه قوزک پا پیدا باشد می کشیده اند و گره می زده اند . این کار باعث می شده تا هاکاما اندکی خمره ای شکل نیز بنظر بیایدو ساشینوکی رسمی دارای شش پانل بوده در حالیکه شاسینوکی غیر رسمی و معمولی چهار پانل داشته است . از لحاظ فنی این بندی که اطراف قوزک پا وجود داشته ساشینوکی را به نوعی "کوکوری باکاما" تبدیل می کرده است. ساشینوکی هاکاما در دوره زمانی "هی آن"(heian) توسط درباریان پوشیده می شده است.

هاکاما مخصوص زنان:

هاکاما زنانه از خیلی جهات با هاکاما مردانه تفاوت دارد که اختلاف بارز آن در طراحی پارچه و نوع پوشیدن و گره زدن آن است . در حالیکه مردان در مراسم و غیر رسمی می توانند هاکاما بپوشند ولی خانمها بندرت در برخی مراسم مثل مراسم فارغ التحصیلی هاکاما می پوشند . البته قانون یا رسم خاصی در ایم مورد وجود ندارد . هاکاما مردانه از پارچه راه راه است در حالیکه هاکاما زنانه از پارچه تک رنگ و یا بارنگ تدریجی است. خانمها هاکاما را درست برروی کمر می بندند و گره آنرا ساده می زنند ولیکن مردان هاکاما را پایین تر از کمر می بندند و گره آنرا شکیل و غالباً بشکل بعلاوه می زنند.خانمها معمولاً هاکاما را در تمرینات هنرهای رزمی می پوشند ولی بندرت در مراسم چای دیده می شود.

سایر انواع هاکاما:

برخی از انواع هاکاما ک از ابریشم و بسیار سبک می باشد و عموماً برنگ نارنجی یا سفید است در برخی مراسم مذهبی پوشیده می شده است.

نحوه تا کردن هاکاما

مانند سایر لباسهای سنتی ژاپن ‘ تا کردن و نگهداری صحیح هاکاما بسیار مهم است چرا که هاکاما دارای چینهای زیادی است که باید همیشه بدون چروک باشند . یادگیی نحوه تا کردن هاکاما بدلیل وجود چینهای زیاد و ایجاد گره های روی آن معمولاً مشکل بنظر می آید. هنرهای رزمی مختلف روشهای مختلف برای تا کردن هاکاما دارند که به هر حال این هم جزئی از آداب و رسوم هنر رزمی است که باید رعایت گرد.

طرز بستن هاکاما