نوادگان شایسته موای بوران

همانگونه که در تاریخ کشورهای مشتق شده از مجموعه کشورهای هند شرقی بررسی گردید، این کشورها که شامل: تایلند، کامبوج، ویتنام، برمه، میانمار، لائوس و مجموعه مالزی و اندونزی می باشند، در بخش مهمی از تاریخ خود مجموعه واحدی به نام "سیام" یا "سوختای" را تشکیل می دادند و حتی تا قبل از پایان دوران استثمار و رهایی از حالت مستعمراتی در قرون 19 و 20 و با وجود اسامی متمایز از یکدیگر، نمی توان تفکیک قابل قبولی میان این کشورها قایل گردید (برای آگاهی از تاریخچه دقیق آن منطقه به بخش دوم مقاله "بررسی تاریخی و جامعه شناسی رشته های رزمی" مراجعه فرمایید).

به دلیل همین تاریخچه مشترک، ورزشهای رزمی این مناطق نیز از نظر نوع حرکات و فرم اجرا بسیار شبیه یکدیگر بوده و درک تفاوتهای میان این رشته ها تنها با آشنایی کافی و دقیق با هر یک از آنها میسر خواهد بود. در این مقاله قصد ما بر این است تا رشته های مزبور را به تفکیک مورد بررسی قرار داده، تمایزات و شباهتها را برای علاقمندان بیان نماییم.

1- موای تای (muay thai):

این رشته مربوط به کشور تایلند است. رشته ای که تکنیکهای مبارزاتی آن بر اساس درگیری در حالت ایستاده و سرشاخ شدن طراحی شده است (در تمایز با رشته هایی مانند جوجیستو که فنون آن اغلب برای کاربرد در مبارزات روی خاک است). واژه "موای" از لغتی از زبان سانسکریت به نام "ماویا" مشتق شده است که به معنی گلاویز شدن و درگیری است.

موای تای را در دسته رشته های "هشت وجهی" قرار می دهند زیرا در این رشته از ضربات نواحی: مشت، آرنج، زانو و لگد استفاده می شود و چون هر انسان دارای دو پا و دو دست است، نتیجتاً در این رشته دارای هشت بخش مبارزاتی می گردد. (رشته ای مانند بوکس غربی را به همین دلایل دو وجهی می نامند). مبارزین موای تای را در زبان تایلندی " ناک موای" می گویند.

ادعا می شود که این رشته از رشته ای هندی – آفریقایی و بر پایه سلاح بنام "کرابی کرابونگ" مشتق شده است هرچند این ادعا چندان درست نمی نماید ولی به هر حال از تاثیر این رشته بر موای تای نمی توان غافل ماند.

تکنیکهای موای تای به دو بخش اصلی تقسیم می شوند. 1- فنون اصلی (ماءِ مای) 2- فنون فرعی (لوک مای) ولی تکنیکهای کاربردی در مبارزات به شکل زیر قابل تفکیک است:

الف): تکنیکهای مشت (چوک): در زمان باستان ضربات مشت در این رشته بسیار محدود بوده و به دو نوع مشت مستقیم کشیده و مشت دایره ای با دست کشیده (نه با دست خم شده مانند ضربات هوک در بوکس غربی) اجرا می شدند ولی بعدها با الهام از بوکس غربی انواع ضربات مشت در این رشته وارد گردید.

ب): تکنیکهای آرنج (سوک): این تکنیکها شامل ضربات افقی، عمودی و مورب است که می تواند به سمت بالا یا پایین وارد شود. ضربات مورب آرنج دارای سرعت بیشتر ولی قدرت کمتری است. این نوع ضربا ت یا بطور مستقل و یا در ترکیب با ضربات دیگر وارد می شود.

ج): تکنیکهای لگد (ته): ضربات لگد در موی تای به اشکال مختلف: مستقیم، چرخشی افقی و چرخشی مورب و همچنین ضربات تراستی (به زیر چانه و دنده ها) اجرا می شود ولی از ضربات به سمت عقب و به سمت کناره ها کمتر استفاده می گردد. خصوصیت ضربات پا در موای تای آنست که بوسیله چرخش تمام بدن (برخلاف ضربات پا در کاراته که فقط بوسیله چرخش ناحیه باسن انجام می شود) وارد شده و بنابراین دارای نیروی تخریبی بسیار است.

د): تکنیکهای زانو (کا او): این نوع ضربات شامل ضربات زانوی عمودی ( گاهی همراه با پرش )، ضربات افقی زانو(ضربات پروازی) و ضربات مستقیم زانو به سمت جلو است.

هـ): سرشاخ شدن (چاپ کو): این بخش از تکنیکها مختص رشته های این خانواده هستند. در مرحله سرشاخ شدن معمولاً از ضربات زانو و آرنج استفاده می گردد. برای مهار حریف کف دو دست بر پشت سر و گردن حریف قرار می گیرد و برای خروج از حالت سرشاخ نیز معمولاً سر و یا سینه حریف را با دو دست به سمت بیرون فشار می دهند.

و): تکنیکهای دفاعی: دفاع در موای تای به شش گروه قابل تقسیم است که شامل: بلوکه کردن، تغییر مسیر ضربه، اجتناب از برخورد با ضربه با تغییر زاویه، فرار تمامی بدن از مسیر حمله حریف، شکستن گارد حریف و بر هم زدن تکنیک حمله او، پیش دستی در اجرای تکنیک در حین اجرای تکنیک توسط حریف.

2- موای لائو (muay lao):

در کشور لائوس رشته کاملاً مشابهی بنام "موای لائو" توسط مبارزین لائوسی استفاده می شود و تنها تفاوت آن با موای تای در نوع پوشش رسمی مبارزین است که مانند رشته های چینی و ژاپنی دارای پوشش کامل و کمربند می باشند.

3- پرادال سری (pradal serey):

این رشته رزمی مربوط به کشورهای کامبوج و ویتنام است. واژه "پرادال" در زبان کامبوجی به معنی مبارزه و واژه "سری" به معنی آزاد است و نتیجتاً معنای لغوی این رشته مبارزه آزادخواهد بود.

تفاوت این رشته با موای تای در عدم توجه با رقص پا و عدم وجود ضربات لگد مستقیم است. بنابراین معمولاً از ضربات لگد چرخشی استفاده شده و به خاطر تکنیکهای چرخشیِ پا بسیار مشهور است. در این رشته به نسبت رشته های هم خانواده از ضربات آرنج سریعتر و قویتری استفاده می گردد و اکثر پیروزیهای حاصل نیز توسط ضربات آرنج بدست می آید.

روشهای مبارزاتی این منطقه هم بر پایه سلاح و هم بدون سلاح انجام می گیرد. در بررسی تاریخچه کامبوج، منشاء این رشته را می توان در قرن نهم میلادی در رشته ای بنام" بوکاتور" یافت که خود از رشته "موای بوران" (در بخش انتهایی مقاله و در بررسی شباهتهای این رشته ها، در مورد این واژه توضیح کافی داده خواهد شد) مشتق شده است.

نیروهای فرانسوی اشغالگرِ کامبوج با تقلید از این رشته و ایجاد تغییراتی در آن که توسط یکی از افسران نیروی دریایی مامور در کشور کامبوج انجام گرفت، رشته مخصوص کشور خود بنام "ساواته" را پایه ریزی نمودند.

4- توموی { توموا} (tomoi):

این رشته رزمی مشابه با دیگر رشته های رزمی این مناطق، در کشور مالزی پدید آمد. مبارزان این رشته را "پتومای" می نامند. گفته شده است. این رشته توسط امپراطوری "فونان" از رشته های رزمی مناطق کامبوج و ویتنام (پرادال سری) اقتباس شده است.تکنیکهای این رشته نیز مشابه رشته های هم خانواده آن شامل:

الف): تکنیکهای لگد (تن دانگ) ب): تکنیکهای مشت (توم باک) ج): تکنیکهای زانو (لوتات) د): تکنیکهای آرنج (توجاه) می باشد.

ضربات مشت در این رشته برخلاف دیگر رشته های هم خانواده (که ضربات مشت فقط به ناحیه سر وارد می شود) بر روی بدن و بویژه بخشهای نرم بدن نیز اجرا می شود و این مورد، مهمترین نقطه تمایز آن می باشد (مانند تکنیکهای " گوهو" در رشته شورینجی کمپو).

بعد از آغاز حکومت اسلامی در مالزی در سال 1980 این رشته مانند دیگر سنتهای باستانی مالزی بدلیل مغایرت با اسلام و جلوگیری از روحیه جنگجویی و مبارزاتی مردم آن سرزمین، ممنوع شد ولی در سال 2006 مجدداً به صورت اصلاح شده و با نام جدید "موای کلات" توسط حکومت وقت، جهت جذب توریسم و کسب سرمایه!! پا به عرصه وجود نهاد.

5- لتوای (lethwei):

این رشته رزمی بسیار زیبا و جامع، متعلق به مناطق "برمه" و "میانمار" است. این رشته نیز مانند دیگر رشته های فوق الذکر از دسته رشته های هشت و جهی بوده و بویژه دارای تکنیک زیبای "ضربات آرنج معکوس عمودی" می باشد که نسبت به دیگر رشته های بیان شده قبلی جذابیت بیشتری در زمان اجرا به آن می دهد بطوریکه در مجموعه فیلمهای "مبارز تایلندی" چند نوع از تکنیکهای آرنج مربوط به این رشته اجرا می شود که افراد نا آشنا به هنر رزمی " لتوای" به اشتباه آنها را در کنار تکنیکهای "موای تای" و بنام آن می شناسند. تفاوت بارز این رشته نسبت به رشته های مشابه استفاده از ضربات سر به ناحیه صورت حریف و همچنین استفاده از ضربات پنجه است که در هیچ یک از رشته های قبلی مشاهده نمی شود.

دولت "میانمار" تلاش بسیاری در جهت توسعه این رشته در جهان نموده است ولی بدلیل امکانات کم در این کشور، مبارزان این رشته معمولاً به تایلند رفته و در آنجا مبارزه می کنند و اکثراً پیروز هستند.

منشا مشترک و مشابهت ها:

تمامی رشته های فوق الذکر از ترکیب هنرهای رزمی هندی- چینی بوجود آمده اند که این هنرهای ترکیبی در منطقه سیام مجموعاً بنام "موستی – یودها" نامیده می شوند. ترکیب این هنرها در این منطقه از جهان در زمان باستان رشته ای بنام "موای بوران" (مبارزه با مشت برهنه باستانی) را بوجود آورد که باعث برتری سربازان سیامی در جنگها می گردید و همین رشته بود که منشاء ظهور تمامی هنرهای رزمی فوق الذکر گردید.

مبارزات این رشته ها در گذشته معمولا در فضای باز و روی زمین ماسه ای بدون هیچگونه تجهیزات و در برخی موارد با پیچیدن طناب دور دستها صورت می گرفت و تماشاچیان دور حریفان را احاطه می کردند. مبارزان تا زمانی که یکی از حریفان قادر به مبارزه نباشد با هم نبرد می کردند و جایزه آنان نیز معمولاً غذا و یا پول بوده است زیرا مبارزان اغلب از اقشار ضعیف و محروم جامعه برمی خواستند.

در سال 1995 در نشست کمیسیون کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) نماینده کامبوج پیشنهاد کرد که با تلفیق تمامی این ورزشها یک ورزش رزمی با عنوان "سوان فون" بوجود آید که با مخالفت نمایندگان دیگر بویژه نماینده تایلند مواجه شد زیرا آنها عقیده داشتند که ورزش رزمی هر کشور جزئی از فرهنگ و رسوم متمایز کننده آن کشور است.

منبع:؟؟؟