هنرهای رزمی کره (از افسانه تا واقعیت)

هرچند در این بخش طبق قول قبلی به دوستان می بایست مقاله ای در مورد رشته رزمی "هوا رانگ دو" ارایه می گردید، اما اظهار نظرهای صورت گرفته در این فاصله زمانی در سایت در زمینه رشته های رزمی کشور کره (حتی از جانب انجمنها و نمایندگیهای مربوطه) به گونه ای بیان شد که بجای ارایه مطالب مفید و کاربردی برای هنرجویان علاقمند به این رشته ها، بیشتر به یک جدال نافرجام میان افراد مدعی تبدیل گردید. جالب آنکه این افراد در بیان و معرفی رشته رزمی مورد ادعای خود به جملات کلی و شعار گونه همچون: "یک رشته رزمی باستانی و قدیمی کره است" بسنده نموده و هیچگونه مطلبی در زمینه معنا و تاریخچه تحولات رشته مورد نظر خود بیان نداشته اند.

از جانب دیگر مطالب معدودی که در این زمینه بیان گردیده است نیز بدلیل عدم آشنایی افراد مذکور با زبان و تاریخ کشور کره کاملاً اشتباه و به دور از واقعیتها بوده است. در وانفسای نبود مدارک مستند فارسی در این زمینه، چنین اظهار نظرها و مدعاهایی بیشترین ضربه را به هنرجویانی وارد خواهد ساخت که با حسن نیت و فارغ از این جدلها به دنبال آگاهی از واقعیت رشته رزمی مورد علاقه خویشند. لذا لازم گردید با تشریح کامل و جزء به جزء این هنرهای رزمی ( البته به جز هاپکیدو، کوک سول وان و هوارانگ دو که بصورت جداگانه ارایه گردیده اند) در بستر تحولات تاریخی و زبان شناسی کشور کره، مختصری نیز در مورد تاریخ باستانی این کشور و هنرهای مربوطه صحبت گردد تا مشخص شود که بسیاری از هنرهایی که افراد مدعی، آنها را هنرهای باستانی کشور کره می نامند در واقع قدمتی بیش از نیمه دوم قرن بیستم ( از سال 1945 به بعد) ندارد. تشریح بیشتردر زمینه هنرهای باستانی کره در مقالات "کوک سول وان" و "هوا رانگ دو" ارایه گردیده است.

1- تانگ سو دو:

بسیاری این واژه را معادل نام یک هنر رزمی خاص در کشور کره ای می دانند در حالیکه این یک تصور کاملاً اشتباه است. هرچند که این عبارت ریشه در هنرهای رزمی دیگر در کشور کره همچون " تائه کیه اون" و "سوباک" دارد.

عبارت " تانگ سو دو" در واقع تلفظ کره ای یک عبارت چینی به عنوان " تانگ شو دائو" است که به معنای "روش دستان خالی چینی در دوران سلسله تانگ" می باشد.

همین عبارت در ژاپن بصورت کلمه به کلمه به زبان ژاپنی برگردانده شد و با عنوان " کاراته دو" نامگذاری گردید البته برای افراد نا آشنا با زبان ژاپنی این نامگذاری باعث گردیده است که این بخش از هنرهای رزمی را به عنوان " کاراته کره ای" معرفی کنند در حالیکه منظور ژاپنی ها از " کاراته دو" ترجمه واقعی آن عبارت یعنی "روش و شیوه مبارزه با دست خالی" در کشور کره بوده است. ( همانگونه که در رشته های ژاپنی نیز استفاده از واژه کاراته (دست خالی) بصورت یک کلمه منفرد و بدون استفاده از نام و روش این نوع مبارزه نادرست است ).

اولین بخش از این عبارت بعدها توسط " گیچین فوناکوشی" تغییر یافت تا معنای چینی این واژه را دگرگون سازد و از آن به بعد بجای واژه " تانگ" از واژه " کانگ" به معنای "بدون سلاح" استفاده شد.

"تانگ سو دو" در واقع یک نام عمومی برای تمامی مبارزات بدون سلاح در کره محسوب می گردد و به رشته خاصی اشاره ندارد. بنابراین " تانگ سو دو" را در معنای عمومی آن نمی توان یک هنر رزمی جداگانه دانست و برای آن پدید آورنده ای مطرح کرد. آنچه که امروزه بعنوان "تانگ سو دو" و استایلهای مختلف آن معروف است در واقع هنر رزمی یکی از مدارس هنرهای رزمی کره در نیمه قرن بیستم بنام "مو دوک کوان" می باشد که بوجود آورنده آن فردی بنام "هوانگ کی" است. او زمانی که در منچوری بود هنرهای رزمی چین را فرا گرفت و از جانب دیگر هنرهای رزمی کره ای همچون تائه کیه اون و سوباک را نیز آموخت.

در مدت اشغال کره توسط ژاپن (1910 – 1945 ) هوانگ کی کشور کره را ترک کرده و به منچوری عزیمت نمود. او در آنجا با هنر زیبای " تای چی چوان" آشنا شد. به همین جهت او حرکات نرم و منعطف " تای چی" را با حرکات خطی و خشن " تائه کیه اون" ممزوج کرد و آن را "سوباک دو" نامید. پس از استقلال کره در سال 1945 پنج مدرسه هنرهای رزمی (کوان) در کره بوجود آمدند.

نام این پنج مدرسه رزمی به ترتیب شامل: چونگ دو کوان، جی دو کوان، چانگ مو کوان، مو دوک کوان و سونگ مو کوان بودند. بدلیل تفاوتهای آنها با هنرهای قدیمی کره و تاثیر آنها از هنرهای ژاپنی و چینی به این رشته های رزمی به اشتباه " کاراته کره ای" لقب داده بودند. در سال 1953 نیز دومین سری از مدارس رزمی در کره شروع به شکل گیری نمودند که شامل: او دو کوان، هانگ مو کوان، کانگ دو کوان و جونگ دو کوان بودند. در سال 1955 تمامی این هنرها به دستور رئیس جمهور وقت کره تحت یک نام واحد و بعنوان " کمیته تکواندو" کشور کره "Taekwondo" در آمدند.

در سال 1959 یک موسسه مرکزی بنام "موسسه تکواندوی کره" برای ترکیب بیش از 12 کوان (مدرسه) موجود بصورت رسمی تشکیل شد. با وجود تمامی تلاشهای صورت گرفته از جانب حکومت کره برای یکسان سازی ولی باز هم مدارس سعی می کردند سیستم خاص خود را حفظ نموده و آن را آموزش دهند. بنابراین تلاش آنها برای عدم یکنواختی در هنرهای رزمی کره به یک نسخه جدید از هنرهای مبارزه بدن سلاح (تانگ سو دو) منجر شد که اکنون ما آن را به نام "سوباک دو مو دوک کوان" می شناسیم. این نسخه جدید ترکیبی از حرکات نرم و منعطف ( ازهنرهای رزمی چین) با ضربات پای مرسوم در کشور کره می باشد. مدارس مربوط به این نوع هنرهای رزمی سر انجام در سال 1961 توافق کردند که نام موسسه مرکزی مربوط به هنرهای رزمی خود را " تائه سو دو" نامگذاری نمایند. در کشور آمریکا اولین فردی که این دسته از هنرهای رزمی را به عموم مردم شناساند "چاک نوریس" بود که متاسفانه اکثریت مردم به اشتباه او را یک کاراته کای رشته های ژاپنی می دانند.

کمربندهای این رشته از لحاظ رنگ و ترتیب از رشته جودو تبعیت می کند اما تفاوت اصلی آن پس از کمربند مشکی و در ارتقاء به دانها است. در این مرحله رنگ کمربند به آبی تیره تبدیل می شود که دارای نوارهای قرمز است. در دانهای 7 تا 10 معمولاً از دو نوار پهن قرمز و یا از یک نوار پهن طلایی استفاده می شود.

یکی از استراتژی های مبارزه ترکیبی و مهم این رشته استراتژی "برتری در یک مرحله" است که شامل شکست حریف در یک مرحله سه بخشی است که شامل" دفاع – ضربه – بر زمین زدن" می گردد.

2- تائه کیه اون:

یک هنر رزمی کره ای است که با نوعی حرکاتی شبیه به رقص همراه است. این هنر را به دوران سه پادشاهی در کشور کره که به سال 57 پس از میلاد باز می گردد، مرتبط می دانند. این هنر از یک هنر رزمی قدیمی تر بنام "سوباک" مشتق گردیده است.

برخی دیگر از مورخان این دو هنر رزمی را یک مجموعه می دانند که در آن حرکات بخش بالای بدن "سوباک" و حرکات بخش پایینی بدن " تائه کیه اون" نامیده می شود. در دوران اشغال کره توسط ژاپن این هنر به فراموشی سپرده شد ولی استاد "سانگ دوک کی" آن را در این دوران زنده نگه داشت بطوریکه در سال 2011 این هنر رزمی بعنوان یکی از شاخصهای میراث بشری کشور کره در یونسکو به ثبت رسید.

این هنر رزمی دارای تکنیکهای: ضربات مشت، لگد و زانو به همراه قفل مفصل، پرتابها و حتی استفاده از ضربات سر می باشد. در استقرار شروع مبارزات معمولاً دستها را در پشت بدن قرار می دهند. تکنیکها از حرکات طبیعی بدن منشاء گرفته است و شناور و شبیه به رقص است. یک نوع از این حرکات که با خم و راست کردن پا صورت می گیرد. در این هنر رزمی فرمها و الگوها در تمامی مراحل ثابت است. ضربات پا معمولاً به حالت مستقیم و در ارتفاع پایین اجرا می شود که بیشتر با پاشنه پا صورت می گیرد. نوعی دیگر از ضربات پا که از داخل به سمت خارج زده می شود همجنین مشابه این لگدها را از بیرون به سمت داخل نیز اجرا می کنند.

3- سوباک:

یک هنر باستانی کره محسوب می شود. در دوران باستان کره به سه پادشاهی تقسیم گردیده بود که شامل:

1- امپراطوری شیلا در بخش جنوب شرقی

2- امپراطوری کوگوریو در بخش شمالی

3- امپراطوری بائک جه در غرب

هنر رزمی سوباک متعلق به امپراطوری " کوگوریو" بوده است. در حالی که هنر رزمی امپراطوری "شیلا" را " هوا رانگ" می نامیدند. این هنر شامل تکنیکهای: ضربات دست و پا، قفل مفصل و پرتابها می باشد. وجود کوهستانها و نواحی مرتفع در محدوده حکمرانی امپراطوری کوگوریو باعث شده بود که استفاده از ضربات پای بلند و جهشها در این هنر رزمی بیشتر از ضربات دست مورد توجه قرار گیرد. بخش اول نام این هنر از واژه "سون بائه" مشتق شده است و به معنای فردی است که از تهدید و مبارزه نمی هراسد و همین واژه برای نظامیان کوگوریو نیز استفاده می گردید.

4- هان مو دو:

این هنر رزمی یک هنر جدید است که از نظر تاریخی سابقه چندانی ندارد. هان مو دو توسط "دکتر هی یونگ کیم" ابداع شد و شامل هنرهای: مبارزه با دست خالی، مبارزه با سلاح و آموزش فلسفه مبارزه است. شکل گیری این هنر از سال 1950 آغاز شد. نام اولیه آن توسط "سو این هیوک" پایه گذار کوک سول وان، بصورت "یو کوان سول" (هنر مشت و پرتاب) انتخاب گردید. سپس توسط "جی هان جائه" پایه گذار سین مو هاپکیدو، بنام "هان مو یو کوان سول" نامیده شد. اما مدارسی که در روشهای مبارزاتی خود بر نیروی درونی (کی) تمرکز می نمودند از بکار بردن واژه مو (هنر رزمی) خودداری نمودند و سر انجام نام این هنر رزمی با توافق کلی این مدارس در سال 1991 "هان مو دو" نامیده شد.

این رشته را می توان پسر عموی "هاپکیدو" نامید. در حالیکه هاپکیدو بر اجرای خشک تکنیکها تاکید دارد، هان مو دو بر انعطاف بیشتر در اجرای حرکات تمرکز می نماید و در واقع از "هان تائه کوک" (هنر نرمی و انعطاف) که معادل تای چی است بهره می گیرد. در دفاعها و حمله ها "هان مو دو" از الگوی شکل 8 انگلیسی استفاده می کند. ضربات دست در این هنر رزمی فقط باکف دست و به صورت نرم اجرا می شوند.

در بکار بردن سلاحها نیز "هان مو دو" و هاپکیدو با هم متفاوتند. به اینصورت که در "هان مو دو" استفاده از سلاحها در همان مراحل ابتدایی به هنرجویان آموخته می شود. اجرای فرم در این رشته وجود دارد و معمولاً با حرکات خطی آغاز و سپس ترکیبی از حرکات مستقیم خطی و منعطف چرخشی اجرا می شود و در پایان به حرکات چرخشی ختم می شود.