اهمیت تکنیک در کاتا

ما از کاتا به عنوان ابزاری برای تعلیم و یادگیری استفاده می‌کنیم. در فرهنگ لغات هنرهای رزمی این چنین گفته شده که کاتا عبارت است از یکسری حرکات از قبل تعیین شده مانند مشت، لگد و دفاع بر علیه یک یا چند مهاجم در موقعیّت نبرد. اولین کاتایی که هنرآموز فرا می‌گیرد هیان نام دارد. این کاتا تعداد محدودی حرکت دارد و یادگیری آن آسان است. وقتی که شاگرد به رده‌های بالاتر می‌رسد کاتاهای پیشرفته و پیچیده‌تری را یاد می‌گیرد مانند: باسای‌دای و سی‌ان‌چین. ولی مهم نیست که مشغول تمرین چه کاتایی هستید، مسئله این است که در هنگام تمرین و اجرای کاتا عوامل بسیار مهمی وجود دارند که باید کاملاً رعایت شوند.

الگو

الگو اولین عاملی که شاگرد باید هنگام یادگیری کاتا رعایت کند، توجّه به الگوی آن کاتا است. منظور از الگو، شکل حرکات و توالی آنهاست. بسیار مهم است که شاگرد قدم به قدم کاتا را آنطور که به او آموخته شده دنبال کند. هیچگونه تخطی از این مسئله مجاز نیست. دفاع‌ها، مشت‌ها و لگدها باید در مکان صحیح انجام شوند. کاراته‌کا باید زاویه صحیح بدن خود را در هر حرکت به درستی حفظ کند. حرکت کردن در زاویه نادرست اشتباهی است که اکثراً مرتکب می‌شوند. یک روش خوب برای فهمیدن این مهم که آیا در زاویه صحیح حرکت می‌کنید یا نه این است که نقطه پایان کاتا را با نقطه‌ای که کاتا را در آن شروع کردید مقایسه کنید. نقطه پایان کاتا نباید بیشتر از یک قدم با نقطه شروع آن فاصله داشته باشد. برای یادگیری الگوی کاتا باید آن را بارها و بارها تکرار کرد. بسیار مهم است که بدانیم برای موفق شدن در هنرهای رزمی احتیاج به تکرار، تکرار و تکرار داریم.

کنترل تنفس

کنترل تنفس برای داشتن انرژی لازم جهت اجرای کاتا، کاراته‌کا باید یاد بگیرد چگونه بطور صحیح نفس بکشد. تنفس صحیح عامل حیاتی در کنترل انرژی بدن است. کنترل صحیح انرژی بدن، تضمین می‌کند که کاراته‌کا بتواند کاتا را بطور یکنواخت و با تکنیکهای مؤثر تا آخر ادامه داده و تمام کند. اخیراً روانشناس‌ها شروع کرده‌اند به آموزش تکنیک‌های تنفسی به بیمارانشان. آنها معتقدند که تنفس صحیح تاثیر آرام‌بخش بر روی مغز و بدن دارد. رزمی‌کارها باید تنفس صحیح را جهت مقابله با موانعی مانند ترس، هیجان، پریشانی و اختلالات فیزیکی یاد بگیرند. همانطور که تنفس صحیح می‌تواند در یک موقعیّت رقابت یا نبرد برای شخص مفیده بوده و به او کمک کند، تنفس نادرست تاثیر کاملاً برعکس دارد. هنگامی که تنفس تحت کنترل نباشد میزان اکسیژن و نیتروژن در خون تغییر می‌کند. این تغییر بر روی حالت‌های ذهنی، احساسی و فیزیکی تاثیر می‌گذارد. بسیار مهم است که کاراته‌کا قادر باشد که تنفس خود را کنترل کند و در نتیجه بتواند انرژی بدن را هنگام اجرای کاتا تحت کنترل داشته باشد.

دو روش تنفسی هنگام اجرای دفاع‌ها، لگدها و ضربه‌های مشت انجام می‌شود. اولین آن ایبوکی Ibuki نام دارد که به معنای تنفس سریع و انرژی‌زا می‌باشد که در ضربات دست، پا و دفاع‌ها استفاده می‌شود ودومی نوگاره Nogare نامیده می‌شود که معنای تنفس آهسته را دارد. تنفس نوگاره معمولا هنگام حرکت از یک موقعیّت به موقعیّت بعدی و یا هنگامی که یک وقفه در کاتا وجود دارد انجام می‌شود. از طریق تمرین تنفس صحیح، کاراته‌کا موفق می‌شود که وضعیّت خوب ذهنی خود را در هنگام تمرین در دوجو و در زندگی روزمره حفظ کند. تنفس صحیح باعث تقویت فیزیکی، روانی و قدرت تمرکز شده و روحیه جنگجویی برای یک رزمی‌کار خوب بودن را بالا می‌برد.

کـیــای

کیای کیای یا برخورد روح فریادی است که همزمان با خروج هوا از ریه‌ها انجام شده و باعث می‌شود که ضربه یا دفاع با حداکثر قدرت بدن، انجام شود. کیای باعث می‌شود که به قدرت تکنیک افزوده شود و میزان ضربه وارده به بدن را کاهش دهد و همچنین باعث تردید و درنگ حریف مقابل می‌گردد. در کیای، عمل بازدم با سرعت انجام می‌شود و همزمان فریاد بلندی که از ناحیه شکمی نشأت می‌گیرد زده می‌شود و تمام عضلات بدن سفت می‌گردند. کیای در مقاطع مختلفی در کاتاها انجام می‌شود. برای اینکه بدانیم کیای چه موقع و در کجای کاتا بکار می‌رود می‌توان گفت که در آغاز و یا پایان حرکت هر یک از حریف‌ها در کاتا. به خاطر داشته باشید که این یک راهنمایی است و قانون نیست چرا که در کاتاهای پیشرفته تعداد بیشتری کیای نیز می‌تواند وجود داشته باشند.

ترکیب‌بندی و زمان

ترکیب، به دو یا چند تکنیک که با توالی خاصی در کنار یکدیگر قرار داده شده‌اند اطلاق می‌شود. معمولاً در هر کاتا چندین ترکیب وجود دارند. با توجه به همین مسئله است که زمان‌بندی در کاتا به وجود آمده و مورد اهمیّت واقع می‌شود. یک راه فکر کردن راجع به کاتا عبارت است از مقایسه تکنیک‌های آن با نـُت‌های موسیقی در یک اجرا. تـِم در موسیقی یکسان باقی می‌ماند ولی تعداد نـُـتها می‌تواند متفاوت باشد. تـِم کاتا هیچگاه تغییر نمی‌کند، تـِم در کاتا باید همیشه منعکس کننده یک حالت اضطراری در موقعیّت نبرد واقعی باشد ولی تعداد تکنیک‌های ترکیب دهنده آن می‌تواند متفاوت باشد. ترکیب صحیح تکنیک‌ها در کاتا و زمان‌بندی آن می‌تواند از تبدیل شدن کاتا به یک الگوی حرکتی یکنواخت و خسته‌کننده جلوگیری کنند و بیشتر یک حالت و موقعیّت نبرد واقعی را مجسم سازند. بسیار مهم است که شاگرد بداند که چه موقع و در کجا و چرا زمان‌بندی یک کاتا تغییر می‌کند. با تمرین صحیح ترکیبات حرکتها و تکنیک‌های یک کاتا و با رعایت زمان‌بندی صحیح آن، شاگرد نه تنها در اجرا و نمایش یک کاتا پیشرفت می‌کند بلکه به جنگنده بسیار مؤثری نیز تبدیل می‌شود.

بـونــکای

بونکای یک کاتا عبارت است از یک داستان از نبرد علیه یک یا چند نفر. برای اینکه بهترین استفاده را از کاتا ببرید باید درک کنید که در آن کاتا چه اتفاقی دارد می‌افتد. کلمه بونکای به معنی مفهوم شکل و فرم است. شکل و فرم به این مفهوم است که هنگام اجرای حرکات در فرم خود باید وضعیّت و موقعیّت صحیحی داشته باشید. داشتن موقعیت و وضعیّت صحیح بدن نه تنها شامل اجرای تکنیکی صحیح از تکنیکهای موجود در کاتا بلکه به این معنا نیز هست که باید بدن را در هنگام حرکت کردن در طول یک کاتا در زاویه‌های صحیح قرار دهید. دریافت فرم و شکل صحیح کاتا یکی از مشکل‌ترین جنبه‌های یادگیری آن است و مستلزم این است که در هنگام اجرای کاتا، کاراته‌کا بوسیله خود و دیگران مرتباً کنترل و تصحیح شود.

مفهوم در کلمه بونکای به این معنی است که آنچه که در کاتا اتفاق می‌افتد باید به خوبی درک شود. چند مهاجم؟ چه تعداد حمله؟ چگونه حمله می‌کنند، با استفاده از چه تکنیکهایی حمله می‌کنند و از کجا حمله می‌کنند؟ مهاجمین در کدام داچی ایستاده‌اند؟ تکنیکهای خاتمه دهنده کدام‌ها هستند؟ برای درک واقعی فرم و شکل، شاگرد نه تنها باید حرکات خود را بشناسد بلکه حرکات مهاجم را نیز باید به خوبی بداند. در این حالت است که کاراته‌کا می‌تواند مهاجمین خود را مجسم کند و درک کامل از تکنیکهای کاتا داشته باشد و بداند که این تکنیک‌ها چرا مؤثر واقع می‌‌شوند.

سفت و سخت بودن

کنترل میزان سفتی بدن یکی دیگر از جنبه‌های سازماندهی انرژی بدن است. زیاد سفت و سخت بودن در هنگام اجرای کاتا نیروی شما را کم می‌کند. در یک کاتا، یک زمان صحیح برای سفت بودن و زمان مناسب و درست برای رهاسازی بدن وجود دارد. به عنوان مثال، هنگام مشت زدن بازو و مشت سفت و سخت نیستند تا لحظه‌ای که به هدف برخورد کنند. در هنگام کارکردن روی یک فرم، چنانچه رها و ریلکس باشید نه تنها نیروی شما افزایش می‌یابد بلکه حرکات را بسیار نرم، راحت و سلیس انجام ‌دهید.

ترجمه شده از وب‌سایت استاد احد تن‌زاده،