تای‌چی

هیچ رشته‌ی ورزشی یا فعالیت جسمانی حتی فوتبال یا پیاده‌روی تفریحی نمی‌تواند ادعا نماید که به اندازه هنرجویان تای‌چی عضو دارد. درست است که اکثریت این عده در چین بسر می‌برند اما جمع فزاینده علاقه‌مندان آن در امریکا دریافته‌اند که این شاخه از حرکات بسیار آرام ووشو با قدمت 1200 ساله خود باید حرف‌های بیشتری نسبت به طب‌سوزنی و یا طب گیاهی چینی برای گفتن داشته باشد.

همانند فرهنگ سرزمین چین، درک و شناخت جایگاه تای‌چی مستلزم بررسی ریشه‌های تاریخی این هنر است. این هنر در نظر اول طوری به نظر می‌رسد که گویی مادربزرگ شما نیز قادر به اجرای حرکات آن می‌باشد، (و البته هم قادر به اجرا می‌باشد). تای‌چی رشته‌ی مجبوب بزرگسالان است اما زیبایی آن به قدری است که برای مادربزرگ همیشه گله‌مند از هنرهای رزمی نیز می‌تواند دلنشین باشد.

تای‌چی مجموعه‌ای از فرم (کاتا) است که حرکات آن همانند رقص بدون کوچکترین اُفتادگی و لغرشی از حرکتی به حرکت دیگر ادامه می‌یابد. همانگونه که خود را از لحاظ جسمی با اجرای تمرینات کاتا تطبیق می‌دهید، رفته‌رفته با آغاز نشست‌های جمع‌تر، هدایت دستها به فواصل دورتر و اجرای ضربات پا در ارتفاع بیشتر خود را برای مبارزه آماده می‌کنید. در کنار این تعادل، نرمی، هماهنگی و حالت کلی بدن به طور چشمگیری بهبود خواهد یافت.

ما در تمرینات خود (نوع ورزش و تمرینات در کشورهای غربی)، به وارد آوردن فشار، پرورش عضلات و افزایش توان قلبی تنفسی عادت کرده‌ایم، در حالیکه هدف تای چی اجرای بدون زحمت و فشار و بدون هیچ‌گونه انقباض عضلانی است. اکثر تمرینات غربی یعنی وارد آوردن فشار جسمی و ذهنی، و تای‌چی رها شدن از فشارهای جسمی و ذهنی است.

پیوستگی و نامقطع بودن مجموع کشش‌ها امری ضروری است. علت آرامی حرکات نیز درست مشابه همان علتی است که بهترین کشش‌ها را کشش‌های آرام تشکیل می‌دهند، یعنی بتوانید احساس ناراحتی را تا پیش از وقوع درد تشخیص دهید. می‌توانید قبل از رسیدن به چنین حالتی از طول کشش کم نمایید، به همین دلیل آسیب‌دیدگی در تای‌چی نسبتاً نادر است. نکته‌ی اصلی در این بین مراقبت از فشار وارده بر زانوان در حین عمل نشست به میزانی فراتر از حد تحمل و آمادگی آنهاست.

معمولاً اکثر استادان، یکــی از دو سبک تـای‌چی با نام‌های یانگ (Yang) یا وو (Wu) را تعلیم می‌دهند که هر دوی آنها پس از بنیانگذاران خود به این اسامی ملقب شده‌اند. بیشتر تکنیک‌های سبک یانگ به اجرای حرکات بزرگ تکیه دارند که در آن با بهره‌گیری از نشست‌ها و فرو رفتن‌های رو به پایین و کشش عضلات بزرگ بدن می‌پردازند. در حالی که شیوه رایج در سبک وو حرکات کوچک بوده طوری که نشست‌های پایین‌تر از سطح استقرار یک بوکسور نمی‌باشد. که به این ترتیب سبک وو برای آنهایی که مشکل انعطاف‌پذیری دارند مناسب‌تر به نظر می‌رسد (خصوصاً برای اشخاصی در سنین بالا). در کلاس‌های هر دو سبک، مبتدیان تحت تعلیم حدوداً 20 کاتای مقدماتی قرار می‌گیرند اما هنرجویان با سابقه کاتاهایی بیش از این و با سرعت‌های بالاتر را فرا می‌گیرند.

نویسنده مقاله از جمله کسانی است که تای‌چی را تحت نظر چندین استاد چینی آموخته و مورد تأیید بیش از 100 استاد قرار گرفته است. او می‌گوید: "هر رشته ورزشی به نرمی و انعطاف‌پذیری نیاز دارد و این بزرگترین مزیت تای‌چی به عنوان یک تمرین تکمیلی است، بخصوص اینکه به نرم‌کردن و چرخش آسان کمر کمک می‌کند" وی می‌افزاید "با کشش رو به بیرون عضلات، تای‌چی از خشکی و انعطاف‌پذیری عضلات تمرین کنندگان با وزنه نیز جلوگیری می‌کند".

درست است که تای‌چی به عنوان یک تمرین تکمیلی خوب و کششی شناخته می‌شود، و لیکن این هنر مکمل قابل قبولی برای تمامی آن دسته از رشته‌های ورزشی می‌باشد که به تعادل، مهارت، تمرکز یا قدرت بی‌صدا معروفند. (رابرت پرکیش رکورددار تعداد بازی در مسابقات بسکتبال حرفه‌ای آمریکا (NBA)، عمر دراز خود را مرهون تای‌چی می‌دانست). ثمرات تندرستی این هنر، فوق‌العاده است. مطالعات به انجام رسیده در غرب نشان می‌دهد که تای‌چی دستگاه ایمنی بدن را تقویت نموده، فشار خون را پایین‌ آورده و از فشارهای روحی و اضطراب (استرس) به طرز چشمگیری می‌کاهد. ویژگی کاهش فشار و اضطراب تای چی تا آن اندازه خوب و مؤثر شناخته شده که در امریکا و کانادا بسیاری از بیمارستان‌ها و انجمن‌های شهر را به برگزاری کلاس‌های آن وا داشته است.

ضمناً تمرینی کاملاً بی‌دردسر است. کل پوشاک استانداردی که تای‌چی نیاز دارد، یک شلوار، یک تی‌شرت و یک جفت کفش کتانی است. هیچ اسباب یا تجهیزات دیگری برای آن نیاز نیست و می‌توان در هر جا از خارج خانه گرفته تا داخل خانه به آن پرداخت. هرگاه کاتاهای مقدماتی را آموختید، می‌توانید آنها را بدون حضور در کلاس تمرین نمایید.

برگرفته از شماره هنرهای رزمی