سبک ناگیناتادو

ناگیناتادو شکلی از تمرین با نیزه است که اکنون نیز به طور وسیعی انجام می گیرد. ناگیناتادو یکی از قدیم ترین هنرهای رزمی ژاپن است که تاریخ آن به اوایل کار پدید آمدن طبقه جنگاوران در قرنهای هفتم و هشتم میلادی می رسد. بنابراین قدمت آن به قدمت شمشیر زنی و هنر کمانداری و حتی شاید از آنها نیز قدیم تر باشد زیرا که مورخان ژاپن تاریخ قدیم ترین مکتب منظم فنون ناگیناتادو را به سال 1168 به عقب می برند در حالی که اولین مدرسه شمشیر زنی بنا به گفته ایشان به سال 1350 میلادی بنیاد گردیده است.

در آن دوران باستانی ناگیناتادو یا نیزه با تیغه خمیده، شکلهای گوناگون به خود گرفت، یکی از عمومی ترین آنها نیزه ای بود که تیغه ای حفره دار یا زبانه دار به طول تقریبی 90 سانتی متر داشت. دسته آن همیشه به طور محکمی نوار پیچی شده و از تیغه بلندتر بود. شکل دوم ناگه ماکی، یک تیغه سنگین و بسیار بلند شمشیر مانند بود که بر روی دسته ای کوتاه و قوی سوار شده بود. این سلاحها در میان جنگاوران عمومیت داشتند مخصوصاً در ارتشهای رهبانی و یاغی قرون یازدهم و دوازدهم و در کل میان طبقه جنگاوران یا بوشی از قرن دوازده تا پانزدهم رفته رفته صفات محاربه تغییر کرده و ذائقه نظامی به سمت نیزه یا یاری، با تیغه مستیقی به عنوان یک اسلحه سبک تر و با کارایی بیشتر، چه به صورت پیاده یا بر روی اسب، در مقابل شمشیر گرایش پیدا کرد. استفاده وسیع از پیاده نظام در خلال جنگ اونین (77-1467) عاقبت منجر به برقراری یاری به بهای از دست دادن ناگیناتا شد و استفاده از ناگیناتا محدود به برخی از فرقه های مذهبی و خانم های طبقه بوشی به عنوان یک جنگ افزار خانگی گردید. استفاده مدرن از این جنگ افزار پس از سال 1600، با این گروه پیوند خورد و امروزه آموزش وسیع ناگیناتادو جزو برنامه های آموزشی مدارس و دبیرستان های دخترانه در ژاپن و کشورهای غربی است.یک فدراسیون ناگیناتا-دو در این اواخر در امریکا شکل گرفت و این هنر در ناحیه محدودی از اروپا نیز رو به گسترش است. ناگیناتا نیز مانند کندو در تاریخ طولانی صاحب مکاتب بسیاری گردید که به طور دقیق رقم آنها به 425 مکتب می رسد. بسیاری از این مکاتب با روشهای رزمی دیگر مخصوصاً کنجوتسو و یاری- جوتسو مرتبط هستند. قدیم ترین آنها کو-یو است ولی شاید معروفترین آنها تنشین سودن کاتوری شینتو-ریو (سبک بهشت الهام بخش الهی)، جیکی-شینکاگه-ریو و تندو-ریو باشند.

تکنیک های این مکاتب عموماً از یکدیگر متفاوت و ممکن است از سبک های امروزی که عموتاً توسط بانوان تمرین می شوند مؤثرتر بوده اند. فقط چند مرد که اکثراً در کندو استاد هستن با این هنر سر و کار دارند. درست مانند هنرهای رزمی سنتی آگاه بسیاری از سبک های قدیمی هنوز به صورت منفرد در دوجو یا سالن که حفظ می شود که البته تشخیص آنها از یکدیگر دشوار است.

در ابتدای امر ناگیناتا یا ناگه ماکی به صورت ضربات دورانی قوی اغلب به قصد چلاق کردن اسب دشمن قبل از درگیری با دشمن زمین خورده، به کار برده می شد. ناگیناتا- جوتسو مستلزم بنیه قوی برای چرخاندن اسلحه سنگین و انحنا دادن دقیق آن- که باعث استفاده کامل از تیغه، دسته، بست فلزی محکم در ته دسته می گشت- بود. فن چرخش سریع سلاح به نام ها- کاراشی شهرت داشت. بعضی از وجوهی که هنوز در ناگیناتا استفاده می شود یادگار همین فنون ها- کااشی است. تکنیک هایی نیز به نامهای میزو- گروما-گااشی (برش چرخ چاه)، کازو- گروما- گااشی (برش آسیاب بادی) و چو- گااشی (برش پروانه) وجود دارند.

ها- کااشی که توأم با فاصله زیاد از حریف شمشیر زن است، به نیزه دار یک مزیت واقعی می دهد. از آنجا که ناگیناتا اساساً یک نیزه شکافنده است که در حمله از خطوط باز استفاده می کند (آنهایی که در خارج پهنای بدن قرار دارند)، ضد حملات فقط وقتی مؤثر خواهند بود که با حرکات آونگی شکل آغاز گردند. شمشیر زن باید با یورش فاصله اش را برای حمله بکاهد. ریشه و اصل مشکل جنگیدن علیه ناگیناتا فنی نیست که به وسیله شمشیر زن اجرا می گردد، اگر چه اینها نیز مهم هستند. این شکل بیشتر منوط به ما- آی یا فاصله ای است که در آن حالت شمشیر زن بایستی در فاصله ای نزدیک به دو برابر فاصله معمولی بجنکد. اگر ناگیناتا به سرعتی مساوی با سرعت تکنیک معمولی شمشیر گردانده شود، شمشیر زن بایست سرعتش را به دو برابر افزایش دهد تا فاصله را نزدیک کرده و برشی مؤثر انجام دهد. تمرین در مقابل یک ناگیناتاکار متبحر می تواند بسیار خسته کننده باشد.

شمشیر زن باید منتظر زمان مناسب و دقیق برای حمله بماند و همیشه هوشیاری خود را حفظ کند و برای یورش جهت شکافتن آماده باشد. علاوه بر این نیزه را می تواند برای خلق موقعیت مناسب برای یک حرکت متقابل ویران کننده در مقابل یک حریف شکننده به کار برد. ناگیناتای امروزی تحت نظر فدراسیون ناگیناتا- در ژاپن معمولاً آتاراشی- ناگین تا انجام می گیرد تا یک سبک جدید ناگیناتاست. در تمرین همیشه نیزه در مقابل نیزه بوده و از کی کو- ناگیناتای نسبتاً سبک که از تیغه خمیده خیزران با خطوط مستقیم شبیه به شینای کندو ساخته شده است، استفاده می گردد.

نیزه تمرینی معمولاً یک متر و هشتاد تا دو متر و چهل سانتی متر طول دارد ولی برای شاگردان بلند قدتر استفاده از دسته های بلندتری توصیه می شود. زره محافظ دقیقاً همان است که در کندو استفاده می شود و فقط یک استثنا وجود دارد و آن سونه آته یا ساق بند است که از آن برای دفاع در مقابل ضربات درو کننده زیر زانو استفاده می شود؛ بعضی از اوقات کوته یا دستکش بلند دارای لایه جداگانه انگشت سبابه است تا حساسیت بیشتری به شکل قرار گرفتن نیزه بدهد.

هدفهای قانونی در ناگیناتا همانها هستند که در کندو وجود دارند با یک فرق که آن سونه یا ساق پا است. شرایط همان شرایط برشها در کندو هستند. بدین معنی که برش باید به منظور ضربه زدن به یک منطقه خاص انجام گیرد و شکل مشخص داشته باشد؛ ضربه باید با قسمت معین تیغه خیزرانی زده شود و توأم با کیای (غریو) باشد و باید برای هر ضربه حرکت یک یا دو پا به صورت همزمان با ضربه انجام بگیرد. اگر چه ضربات در مقایسه با ضرباتی که در کندو زده می شود نسبتاً سبک تر هستند ولی اگر نیزه یک سلاح واقعی بود وزن آن کارایی برش را حتمی می کرد.

از آنجا که کندو از نظر جسمی ممکن است برای اکثر زنان و دختران سخت باشد ناگیناتا تمرینات بی خطر و در عین حال فعال و با حرارتی را برای حرکات دورانی خود ارائه کرده و بهترین وضعیت و اخلاق را آموزش می دهد. برد زیاد آن به خانمها این فرصت را می دهد که با شمشیر زنان در بیش از یک زمینه همسان تمرین کنند.