سیلات Silat هنررزمی ملی مجمع الجزایر جنوب شرق آسیا

بمعنای « عملکرد سریع » یا « حیله » و هنر رزمی ملّی مجمع الجزایر جنوب شرق آسیا است که از مالزی تا گینة نو و همراه با موسیقی تمرین می شود . گفته می شود این هنر که بعد از ترکیب با سبک پنت جاک ، پِن جاک سیلات Pen Jack Silat ( مبارزه با استفاده از فنون و حرکات خاص بدن ) و پنچاک سیلات Penchak نیز نامیده می شود , در قرن 6 یا 7 میلادی در جزیرة سوماترا Sumatra و توسط یک زن ابداع شده است . عقیده بر این است که این زن , با مشاهدة مبارزة بین ببر و یک پرندة عظیم الجثه , حرکات این دو حیوان را تقلید کرده و بکمک شوهرش سبک سیلات را خلق می کند ! البته عده ای ریشة این سبک را به حدود هزار سال پیش و جنوب چین می رسانند . همچنین عدة دیگری نیز آنرا دارای ریشة ایرانی می دانند ! به هر حال این هنر قبلاً سیلک تواوه Silek Tuoh نامیده شده و حدود 3 هزار سبک داشته که از این تعداد , مجموعاً 600 سبک به تنهایی در مالزی فعال بوده اند ! و امروزه نیز بیش از 150 سبک از آن به ثبت رسیده است ! سبک امروزی سیلات گویا توسط استاد فقیدی بنام سوئِرو دویرجو ( متولد 1929 م ) تدوین شده است و فنون درگیری از نزدیک , پرتاب و شکستن مفاصل حریف , جزو تکنیکهای اصلی آن محسوب می شوند .

سیلات امروزه بعنوان یک هنر رزمی متعلق به مسلمانان تلقی می شود و به دلیل زمینة مذهبی , دارای فلسفة عمیقی می باشد و هدف آن رسیدن به ایهان Ihan ( وحی الهام های الهی ) است . این سبک به دو بخش تقسیم می شود :

الف ) پوآت سیلات Puat Silat یا رقص سیلات : سبک سیلات گویا قبلاً بعنوان نوعی رقص بشمار می رفته و تنها در قرن 14 میلادی بود که بخش رزمی نیز به آن افزوده شد .

ب ) بوآه سیلات Buah Silat یا گایونگ Gayong : همان سیلات مبارزه ای یا بخش رزمی سیلات است که تمام سبکهای مبارزه ایِ سیلات از این بخش منشعب شده اند از جمله :

1 ) هاری ما او Harimau یا هاریو : متداول ترین روش سیلات است که در جزیرة سوماترا تمرین شده و بنام سبک ببر معروف می باشد . در این سبک بجای حرکات و استقرارهای بلند , بیشتر از حرکات زمینی و خاکی استفاده می شود . همچنین در آن مبارز بصورت دولا شده به سمت جلو حرکت می کند لذا این سبک به قدرت و انعطاف زیادی در ناحیة پاها و کپل ها نیاز دارد .

2 ) بارو سیلات : بمعنای « مکان جدید » و روشی منحصر به فرد که شبیه کاراته و جودو بوده و در آن حرکات با سرعت زیادی اجرا می شوند .

3 ) پن جاک سیلات ماندِ مورا

سبکهای سیلات دارای تکنیکهای با سلاح , بدون سلاح و تکنیکهای تدافعی می باشند . هنگام نبرد , هر دو دست همانند رقص در حرکت هستند و چشم ها پیوسته حریف را زیر نظر دارند . حرکات سریع و ناگهانیِ مبارز , حریف را گیج کرده و در پی آن حمله صورت می گیرد . بعضی مواقع نیز مبارز بطور ناگهانی ضربات مشت و لگد را روانة نقاط حیاتیِ بدن حریف کرده و بعداً حریف را درو کرده و به زمین می افکند . همچنین در آن از حرکات ببر , میمون , اژدها , مار و دُرنا تقلید می شود .

4 ) سبک درنای سفید سیلات

در سیلات از قدیم رسم بوده که گورو Guru ( معلّم ) هیچ وجهی را از شاگردانش مطالبه نمی کند. وقتی که یک شاگرد بمنظور آموزش نزد استادی می رود , می بایست با خود پنج پیشکش برای استاد ببرد :

1. یک جوجه که خون آنرا روی زمینِ تمرین می ریزند . این خون نشانة خون شاگرد است .

2. مقداری پارچة سفید زیرا ممکن است که شاگرد در طول تمرین بمیرد و این پارچه جهت کفن وی استفاده می شود .

3. یک چاقو که نشانة تیز بودن شاگرد بشمار می رود .

4. تنباکو برای آنکه معلّم از آن در زمان استراحت استفاده کند .

5. مقدار کمی پول برای لباس معلم چراکه لباس او ممکن است در طول تمرین پاره شود .

بالاخره وقتی که هنرجو پذیرفته می شد , دست بر روی قرآن گذاشته و سوگند می خورد و به این ترتیب , برادر خونیِ بقیة شاگردان می شد .

مهم ترین سلاح کاربردی در این سبک , یک خنجر با تیغة موجی شکل بنام کریس Kris یا چاقوی اندونزیایی است که در اندازه های 10 الی 45 سانتی متری ساخته شده و ساختن آن مانند شمشیر سامورائی , در یک محدودة زمانی , صنعتی مقدس بشمار می آمد و روش های ساخت آن کاملاً سرّی نگه داشته می شد . در حدود 40 نوع کریس وجود دارد که قرن هاست از آنها بعنوان اسلحه , وسیلة دعا و نیایش , یک وسیلة تزئینی و حتی بعنوان یک وکالت نامه برای دامادی که با یک دختر از طبقة پایین تری ازدواج می کند , یاد می شود . دستة کریس حالت تپانچه ای شکل به آن بخشیده و همین باعث شده است تا از آن بعنوان یک سلاح پرتابی استفاده کنند . غلاف این سلاح نیز از چوب مرغوبی بنام سارونگ Sarong درست می شود . کریس در کمربند پنهان می شود و حتی نمونه های کوچکی از آن برای مخفی کردن در کف دست و ساعد , ساخته می شود . بر حسب سنّت و رسومات , هر مردی در مجمع الجزایر دارای یک کریس می باشد و قوانین قدیمی حکم می کنند که یک پدر می بایست با دادن یک کریس به هر یک از فرزندان خود , مشخص کند که آنها به سنّ بلوغ رسیده اند !